چگونه گردش خون ضعیف در پا را بهبود ببخشیم

گردش خون ضعیف در پا می تواند باعث سرد شدن، بی رنگ شدن یا بی حس شدن پاها شود. گاهی، این علائم می توانند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای باشند.

بدن، اکسیژن و مواد مغذی را از طریق سیستم گردش خون به تمام سلول های بدن منتقل می کند. اگر رگ های خونی در یک منطقه بسته، سفت یا باریک شوند، ممکن است گردش خون در بدن فرد کاهش یابد.

در این مقاله، علائم گردش خون ضعیف در پا، علل احتمالی، درمان ها و روش های خود مراقبتی را بررسی خواهیم کرد.

علائم و نشانه ها

افرادی که گردش خون ضعیفی دارند ممکن است احساس سرما یا بی حسی در پاهای خود داشته باشند. همچنین ممکن است متوجه تغییر رنگ پاهای خود به رنگ قرمز، آبی، بنفش یا سفید شوند.

این علائم ممکن است در شرایط خاص بدتر شوند، مثلاً وقتی شخصی برای مدت طولانی بی حرکت می نشیند یا در هوای سرد بیرون می رود. با این حال، برای برخی از افراد، این علائم ممکن است ثابت باشد یا به دلیل یک بیماری زمینه ای شعله ور شود.

علائم دیگری که نشان دهنده ی گردش خون ضعیف هستند، می توانند شامل موارد زیر باشند:

•         پوست خشک یا ترک خورده

•         ریزش مو در پاها

•         ضعیف بودن ناخن های پا

•         بهبودی آهسته زخم

علل اساسی

در زیر برخی از شرایط زمینه ای که ممکن است باعث کاهش گردش خون شود، را معرفی می کنیم:

بیماری رینود

سندرم رینود یا Raynaud’s disease، باعث تنگ شدن رگهای خونی در هنگام سرما یا گاهی اوقات در هنگام استرس می شود. در این بیماری میزان جریان خون به انگشتان دست و پا محدود می شود. به ندرت ممکن است روی بینی، گوش، نوک سینه ها و لب ها تأثیر گذارد اما این موارد نیز دیده می شود.

علائم شامل:

•         انگشتان پا یا سر انگشتان دست سفید یا آبی می شوند

•         اندام های انتهایی سرد می شوند

•         درد

•         بی حسی

•         مور مور

•         احساس سوزش

این علائم می توانند در حدود 1 دقیقه یا حتی چند ساعت ادامه داشته باشند.

بیشتر افراد مبتلا به بیماری رینود شکل اولیه این بیماری را دارند. برخی از افراد رینود ثانویه دارند که در نتیجه ی بیماری دیگری رخ می دهد. راینود ثانویه شدیدتر است.

هیچ درمانی برای بیماری رینود وجود ندارد، اما می توان با کمک درمانهای پزشکی و تغییر سبک زندگی علائم آن و به طور بالقوه دفعات حملات آن را کاهش داد.

آکروسیانوز

آکروسیانوز، نوعی بیماری است که باعث کبود شدن اندام های انتهایی مانند انگشتان پا می شود. این امر هنگامی اتفاق می افتد که رگ های خونی منقبض شده و از حرکت جریان خون و اکسیژن در آن قسمت از بدن جلوگیری می کنند.

این وضعیتی مشابه پدیده ی رینود است، اما دانشمندان اطلاعات بسیار کمتری در مورد آن نسبت به بیماری رینود دارند. علائم اصلی آن عبارتند از:

•         انگشتان دست و پا به رنگ آبی در می آیند

•         پوست سرد و مرطوب می شود

•         ورم

•         نبض طبیعی

مانند بیماری رینود ، دو نوع آکروسیانوز وجود دارد: اولیه و ثانویه. آکروسیانوز اولیه به خودی خود اتفاق می افتد و به طور معمول هر دو طرف بدن، به عنوان مثال هر دو پا را درگیر می كند. دانشمندان مطمئن نیستند که چه عواملی باعث به وجود آمدن آن می شود و یا بهترین روش برای درمان آن چیست.

آکروسیانوز ثانویه اغلب فقط یك طرف بدن را درگیر می كند و می تواند نتیجه بسیاری از بیماریهای دیگر باشد، از جمله اختلالات خوردن، اختلالات خونی و بیماریهای ژنتیكی.

دیابت

اگر فردی به دیابت مبتلا باشد، در معرض آسیب عروق خونی قرار دارد. این آسیب بویژه زمانی که این افراد برای مدتی طولانی سطح قند خون بالایی را تجربه می کنند، اتفاق می افتد.

اگر فرد مبتلا به دیابت، هیچ درمانی دریافت نکند ممکن است گردش خون در پاهای او کاهش یابد و همچنین در صورت زخم شدن پا، بهبودی زخم با تاخیر یا به کندی صورت گیرد.

مدیریت موثر دیابت می تواند به جلوگیری از مشکلات پا کمک کند. پای افراد دیابتی باید سالانه بخوبی توسط پزشک معالج یا یک متخصص بیماریهای عروقی یا متخصص پا، معاینه و بررسی شود تا اطمینان حاصل گردد که گردش خون در پای این افراد ضعیف نشده باشد و آنها دچار زخم پا، یا نوروپاتی محیطی نشده باشند.

تصلب شرایین

اگر فشار خون فرد بیش از حد بالا باشد، می تواند باعث تصلب شرایین شود. این اتفاق زمانی رخ می دهد که رگ ها سخت شوند و خون نتواند به راحتی از رگها عبور کند.

برخی از افراد مبتلا به تصلب شرایین هیچ علائمی ندارند، در حالی که دیگران ممکن است دارای علائم متفاوتی باشند. علائم بسته به اینکه تصلب شرایین بر کدام شریان تأثیر گذاشته است، متفاوت است و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

•         فشار در سینه

•         تنگی نفس

•         ضربان قلب نامنظم

•         ضعف

•         مشکلات تنفسی

•         گیجی یا سردرگمی

•         سرگیجه

درمان تصلب شرایین ممکن است شامل مصرف داروهایی مانند داروی کنترل کلسترول یا احتمالاً جراحی برای باز کردن رگهای مسدود شده یا از بین بردن پلاک تجمع یافته در رگها باشد.

بیماری شریان محیطی

چنانچه تصلب شرایین درمان نشود، می تواند به بیماری شریان محیطی (PAD) تبدیل شود.PAD ، زمانی ایجاد می شود که پلاک در رگ جمع شود. این می تواند جریان خون را کاهش یا حتی متوقف کند، در نتیجه منجر به مرگ بافتی و قطع بالقوه شود.

علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

•         درد پا

•         ضعف در پاها

•         گرفتگی پا

•         عدم رشد ناخن های پا

•         پای رنگ پریده یا آبی

داروهای تجویز شده می توانند علائم را در افرادی که گردش خون آنها ضعیف شده است، کاهش دهند. در موارد شدیدتر، ممکن است فرد نیاز به جراحی داشته باشد.

عوامل خطر

عواملی که می توانند احتمال ضعیف شدن گردش خون را افزایش دهند، عبارتند از:

•         عدم تحرک بدنی

•         سیگار کشیدن

•         کلسترول بالا

•         فشار خون بالا

سیگار کشیدن می تواند با تأثیر بر سیستم قلب و عروق فرد، جریان خون را کاهش دهد و خطر ابتلا به تصلب شرایین وPAD  را افزایش می دهد.علاوه بر این، سیگار کشیدن یک عامل خطر برای نوعی واسکولیت است که به عنوان بیماریBuerger ، (بیماریبورگر یا ترومبوآنژئیت انسدادی) شناخته می شود و می تواند باعث ایجاد بیماری رینود شدید شود. در برخی موارد، بیماری بورگر می تواند باعث ایجاد گانگرن شود.

کافئین، الکل و استرس همچنین می توانند رگ های خونی را منقبض کنند، و باعث ایجاد یا بدتر شدن مشکلات گردش خون شوند. بر اساس مطالعه ای که در سال 2015 انجام شد، برخی از وضعیت های نشسته نیز ممکن است جریان خون را کاهش دهند.

تشخیص

پزشک می تواند مشکلات گردش خون و هرگونه مسئله ی اساسی را که ممکن است سبب ایجاد مشکلات گردش خون شده باشد، تشخیص دهد. پزشک ممکن است در مورد سابقه ی بیماریهای فرد، همچنین علائم و زمان بروز آنها سوال کند.

پزشکان ممکن است رینود یا آکروسیانوز را براساس علائم و معاینه بدنی تشخیص دهند. آنها همچنین ممکن است تحریک سرما را برای مشاهده پاسخ بدن یا کاپیلاروسکوپی ناخن را انجام دهند که می تواند بیماری های مرتبط با رینود ثانویه را تشخیص دهد.

پزشکان PAD را از طریق معاینه فیزیکی و با مقایسه فشار خون در بازوی فرد و مچ پا تشخیص می دهند. آنها می توانند دیابت را با استفاده از آزمایش قند خون یا ادرار تشخیص دهند.

چگونه گردش خون در پاها را در خانه بهبود بخشیم

بهترین روش برای بهبود گردش خون در پا، درمان هرگونه بیماری زمینه ای است که ممکن است باعث آن شده باشد. اگر پزشکان نتوانند علت را مشخص کنند، تعدادی از استراتژی های خود مراقبتی را به بیمار آموزش می دهند که می تواند به کاهش این مشکل کمک کند.

در صورت داشتن هر یک از علایم یا بیماریهای فوق می توانید این موارد را امتحان کنند:

•         حرکت بیشتر:یک مطالعه در سال 2020 نشان داد که انجام کشش های ساده ی پا می تواند به بهبود عملکرد عروق پس از 12 هفته کمک کند. ورزشهای کششی باعث سفت شدن عروق می شود که به اتساع آنها کمک می کند. اگر مدت زمان طولانی در حالت نشسته کار می کنید، زنگ گوشی خود را برای یادآوری تنظیم کنید تا از جای خود بلند شده و حرکت کنید.

•         ماساژ: ماساژ پا می تواند گردش خون را تحریک کند. افراد مبتلا به بیماری رینود همچنین ممکن است دریابند که ماساژ می تواند به جلوگیری یا کوتاه شدن حملات این بیماری کمک کند.

•         تکنیک های آرام سازی: ورزش های تنفسی، مدیتیشن ، یوگا و تای چی می توانند به کنترل استرس های اجتناب ناپذیر کمک کنند.

•         اجتناب از کافئین، نیکوتین و الکل: کافئین و الکل می تواند رگ های خونی را منقبض کرده و باعث تشدید بیماری رینود شوند. سیگار کشیدن خطر بیماری های قلبی عروقی را افزایش می دهد.

•         پوشیدن جوراب های فشاری: جوراب های فشاری یا جورابهای واریس به پاها فشار وارد می کنند و خون را مجبور می کنند تا دوباره به سمت قلب حرکت کند.

•         گرم کردن: اگر مشکلات گردش خون شما در شرایط سرما بدتر می شود، خانه را در دمای مناسب نگه دارید و لباس گرم بپوشید. در صورت نیاز از گرم کننده های دست یا پا استفاده کنید.

چه موقع باید با پزشک تماس بگیرید

هر کسی که مشکلات پایداری را در گردش خون در پاهای یا دستهای خود تجربه می کند، باید با پزشک صحبت کند. گاهی اوقات این مشکلات، علامت یک بیماری زمینه ای هستند که نیاز به درمان دارد.

اگر شخصی موارد زیر را تجربه کرد، باید با اورژانس محلی یا پزشک خود فورا تماس بگیرد:

•         تورم در یک یا هر دو پا یا دست

•         دردی که از ساق پا در اندام آسیب دیده شروع می شود

•         گرما

•         تغییر رنگ پوست

این علائم می تواند نشان دهنده ترومبوز ورید عمقی باشد، که ممکن است زندگی فرد را تهدید کند.

خلاصه

گردش خون ضعیف می تواند به دلایل زیادی رخ دهد. گاهی اوقات، به دلیل بیماری است که نیاز به درمان دارد. با این حال، همچنین می تواند به تنهایی در نتیجه ی یک بیماری مانند رینود اولیه رخ دهد.

گرم ماندن و فعال بودن، پوشیدن جوراب های فشاری و کنترل استرس به افراد کمک می کند تا علائم گردش ضعیف خون در پاهای خود را تسکین دهند. با این حال، مهم است که از یک پزشک راهنمایی بگیرید تا عامل یا بیماری زمینه ای که ممکن است این علایم را ایجاد کرده باشد، را شناسایی و درمان کند.

منبع:

https://www.medicalnewstoday.com/articles/poor-circulation-in-feet#summary